Un recoñecemento ás creadoras e divulgadoras da música de tradición oral galega

“Lévame a idea” é un recoñecemento profundo e necesario ás mulleres, auténticas protagonistas na creación, recuperación e divulgación da música de tradición oral e a poesía popular galega.

Esta peza documental reivindica cunha óptica feminista o papel fundamental das mulleres na preservación da poesía, o canto e a cultura popular de Galicia, piar esencial da nosa identidade colectiva. A transmisión oral das letras e músicas que nos vertebran como pobo está presente nas achegas que saen de distintos eidos vencellados ao mundo do tradicional.

A través das súas voces e vivencias, coñecemos a Teresa dos Cucos, veciña de Pontella e informante de varias das tonadas máis coñecidas e versionadas na música actual; Baselisa Romay, fiel compañeira de canto de Teresa e tocadora de pandeireta; Carme de Tines, memoria viva do noso patrimonio inmaterial: a eira da casa onde reside alberga na súa memoria os seráns do lugar de Seaia; Felisa Segade, unha das mestras e artistas máis recoñecidas, piar das históricas Leilía e vocalista do grupo Tres pesos; Sés (María Xosé Silvar),cantautora galega coñecida polo seu estilo único, que bebe tamén de fontes tradicionais cunha forte identidade galega e con letras comprometidas e reivindicativas no que atinxe á lingua, á igualdade e á xustiza social; Mercedes Peón, pioneira na divulgación do canto e a pandeireta, multiinstrumentista con traxectoria internacional e parte fundamental da asociación Somos Pandeireteiras; Xulia Feixóo, etnomusicóloga centrada no estudo e transmisión das músicas de tradición oral, percusionista no Cuarteto Caramuxo e na orquestra folk SondeSeu, coautora do libro Mulleres de Gargamala e autora de Maruxa das Cortellas e Concha do Canizo; Beatriz Busto, mestra e etnomusicóloga, especializada no NO-DO franquista e autora do libro Pandeireteiras de Mens, grupo homenaxeado nas Letras Galegas 2025; Branca Villares, música, mestra e divulgadora cultural, colaboradora no disco que Richi Casás lle dedicou á súa avoa Rosa Casás, referenciada tamén nas Letras Galegas xunto coa súa tía Adolfina; Felicidad Casás, neta de Rosa Casás; Lupe Blanco, pandeireteira e mestra das regueifas de Bergantiños, na actualidade imparte obradoiros en escolas de regueifa e en centros educativos; Isabel Vigo, do Arquivo do Patrimonio Oral da Identidade do Museo do Pobo Galego, onde se recollen todas as gravacións que Dorothé Schubarth realizou no seu traballo de campo e os cancioneiros onde as documentou; Lola López e Isolina Rodríguez, fundadoras da Asociación O Teixeiro e impulsoras da Festa da Pandeira no Piornedo; Malvela, un dos grupos que abriu camiño coa gravación de catro discos, evidenciando que a música non entende de idades; Xiana Lastra, vocalista da Banda da Loba e mestra de galego na Educación Secundaria Obrigatoria; Andrea, Alejandra, María e Mariana Montero, referentes da música actual de percusión tradicional no grupo Lilaina, e tamén en proxectos compartidos con Baiuca e Aliboria, levando a música popular galega ata escenarios coma o do Wizink

Center; Eva Fernández, membro do grupo de pandeireteiras Ferriñas Bravas e creadora da revista de cultura tradicional Rebelico; e Julia Marín, artesá de instrumentos populares que atopou o seu oco nun sector aínda hoxe moi masculinizado.

Todas estas mulleres realizan un percorrido que abrangue desde a transmisión oral dos versos cantados ata a investigación, custodia e divulgación deste tesouro cultural nos eidos académico, artístico e comunitario. Elas fían unha historia colectiva de resistencia, creatividade e amor polas raíces. As mulleres que nos aprenderon o mundo cantando, cultura viva cun marcado carácter de pasado, presente e futuro.

Lévame a idea é un documental producido por Navíos e Folerpas e dirixido por Laura Varela, Iria Villares e Vanesa Siso.